Kolejna odsłona cyklu wspomnień o ludziach, którzy żyli, pracowali i mieszkali w Wąsoszu to wspomnienia o Janie Karolu Franku - pierwszym kierowniku szkoły, która po wojnie w 1945roku stała się polską szkołą podstawową.
W Kwartalniku Górowskim nr. 43/2013 znajduje się artykuł pt. „Jan Frank” Autorem artykułu jest Jakub Baran, prawnuk Jana Franka.
Jan Frank urodził się 13 XII 1900 r. w Romanówce, powiat Radziechów, na Wołyniu. W owym czasie miejscowości te były pod zaborem austriackim. Po odzyskaniu niepodległości – 11 listopada 1918 r. po traktacie wersalskim ziemie te weszły w skład II Rzeczypospolitej. Mój pradziadek Jan Frank miał wykształcenie pedagogiczne. Ukończył seminarium nauczycielskie w Sokalu. Przeszedł służbę wojskową, brał udział w I wojnie światowej. Był oficerem w stopniu rotmistrza. Przed I wojną światową pracował w szkole podstawowej w Granatowie. W czasie II wojny światowej pracował jako kierownik z konkursu w Ochłopowie pow. Horachów. Wówczas miał już rodzinę – dwójkę dzieci: Jana i Marię Alicję. Kiedy zaczęły się mordy UPA (Ukraińska Powstańcza Armia zwana Banderowcami od nazwiska Stiepana Bandery), cała rodzina J. Franka zmuszona była uciekać przed zagrożeniem. Po kilkumiesięcznej tułaczce wyjechała transportem towarowym do Wzdołu Rządowego w woj. kieleckim, gdzie była rodzina żony (mojej prababci Rozalii Frank z domu Żaczek). W dalszym ciągu trwała okupacja niemiecka. Polskie szkoły były pozamykane. Nie można było normalnie się uczyć. Mimo wojny i zakazu nauczania przez władze okupacyjne polscy nauczyciele – patrioci, w tym również mój pradziadek Jan Frank, prowadzili tajne nauczanie. Po wyzwoleniu Polski (9 maja 1945) wraz z rodziną we wrześniu 1945 r. przyjechał na Ziemie Odzyskane do Wąsosza. Spodobało mu się miasteczko położone między dwoma rzekami: Orlą i Baryczą. Zamieszkali w budynku szkoły powszechnej – obecnym przedszkolu . Pracował w szkole w Wąsoszu w latach 1945-1967. W latach: 1957-1967 kierował szkołą.
Za swoją działalność był odznaczony przez władze oświatowe i rządowe:
- Odznaczenie Towarzystwa Wiedzy Powszechnej – 3 II 1958 r.
- Odznaka – Zasłużony Działacz LZS – 16 III 1961 r.
- Złoty Krzyż Zasługi – 14 XI 1961 r.
- Odznaka Towarzystwa Rozwoju Ziemi Zachodnich nr 1069261
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 20 XI 1961 r.
- Odznaka Zasłużonego Działacza LZS – 20 XI 1970 r. za wybitne zasługi dla rozwoju kultury fizycznej i turystyki na wsi.
- Odznaka za wysługę XXX lat w Ochotniczej Straży Pożarnej – nadał Związek Ochotniczej Straży Pożarnej okręgu wrocławskiego dnia 15 V 1971 r.
- Medal Zasługi dla pożarnictwa 24 IV 1972 r. Uchwala Zarządu Głównego Związku Ochotniczej Straży Pożarnej
- Legitymacja – „Radny gminnej rady narodowej – 1978-1982”
- Odznaka zasłużonego działacza Ruchu Spółdzielczego z 3 lipca 1977 r.
- Oboje małżonkowie byli odznaczeni medalami za długoletnie pożycie małżeńskie „złote gody” – 50 lat – 24 VIII 1978 r.
- Uchwałą Rady Państwa Frank Jan syn Jana został wyróżniony tytułem honorowym „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”
26 IX 1978 r. Wielkim wydarzeniem i przeżyciem dla Jana Franka był wybór kardynała z Krakowa Karola Wojtyły na Papieża – Jana Pawła II. W związku z powyższym na ostatniej (dla mojego pradziadka) sesji Gminnej Rady Narodowej ten temat został omówiony. Niestety pradziadek nie dożył pierwszej wizyty Papieża w Polsce. A bardzo się z tego powodu cieszył. Dnia 27 maja 1979 r. zmarł na wylew krwi do mózgu. Po kilku latach radni uhonorowali pamięć pradziadka Jana Franka. Na wniosek śp. byłego radnego zostały przywrócone Wąsoszowi prawa miejskie . W podzięce za duży wkład pracy i zasługi na rzecz miasta Wąsosz – Rada Gminy nadała nowej ulicy imię Jana Karola Franka.
Jakub Baran
Redakcja „Kwartalnika Górowskiego” dziękuje Elżbiecie Poprawskiej za pomoc w uzyskaniu niniejszego tekstu.
